Osoby, na których ciąży niespłacone zobowiązanie, chcą uwolnić się od jego ciężaru. W przedawnieniu długu widzą drogę wyjścia. Jak jest w rzeczywistości? Jakie warunki muszą zostać spełnione, aby dług się przedawnił? Podpowiadamy.
Kiedy przedawnienie roszczeń jest możliwe?
Na początek trzeba ustalić: nie wszystkie długi mogą się przedawnić. Przedawnieniu podlegają tylko roszczenia majątkowe, czyli takie, które dotyczą pieniędzy lub innych wartości materialnych – np. niezapłacone rachunki, kredyty, pożyczki, czynsze, mandaty czy zobowiązania podatkowe.
Z kolei roszczenia niemajątkowe – czyli niezwiązane z pieniędzmi – się nie przedawniają. Mowa tu m.in. o roszczeniach o ochronę dóbr osobistych czy ustalenie ojcostwa. Niektóre roszczenia majątkowe również mogą nie ulec przedawnieniu – np. te windykacyjne lub negatoryjne związane z nieruchomościami.
Przedawnienie nie dotyczy też roszczeń, które nie mają charakteru cywilnoprawnego (np. karnych).
Kiedy przedawnia się dług?
Przedawnienie długu jest możliwe, jeśli zostanie spełniony szereg warunków. Po pierwsze musi minąć określony czas od daty wymagalności zapłaty. Po drugie, nie może nastąpić przerwanie biegu przedawnienia. Dochodzi do niego, jeśli wierzyciel:
- będzie się kontaktował w sprawie odzyskania długu;
- skieruje sprawę na drogę sądową;
- rozpocznie procedurę windykacyjną roszczenia;
- wyśle wezwanie do zapłaty zaległego długu.
Do przerwania biegu zalicza się również sytuacje, kiedy dłużnik ureguluje częściowo zaległą płatność lub zawrze ugodę z wierzycielem.
Terminy przedawnienia długu
Zgodnie z Kodeksem cywilnym podstawowym terminem przedawnienia długu jest upływ 6 lat. Został on skrócony z 10 lat w 2018 roku w ramach nowelizacji ustawy. Jednak czas ten może być krótszy w przypadku niektórych zobowiązań.
Trzeba też pamiętać, że jeśli termin przedawnienia wynosi co najmniej 2 lata, wówczas koniec przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego.
Terminy, po których zobowiązanie ulega przedawnieniu (więc nie można go egzekwować):
- niezapłacony mandat: 1 rok;
- debet na koncie: 2 lata;
- zadłużenia czynszowe: 3 lata;
- zobowiązania z tytułu pożyczki lub kredytu: 3 lata;
- zobowiązania podatkowe: 5 lat;
- długi spadkowe: 6 lat.
Dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej okres przedawnienia następuje po trzech latach lub dwóch latach.
W praktyce do przedawnienia wierzytelności dochodzi rzadko. Dotyczy to zwłaszcza firm i banków. Jeśli więc masz problemy ze spłatą kolejnej raty, warto skontaktować się z wierzycielem i ustalić nowe warunki. Czekanie na przedawnienie może Cię bowiem słono kosztować. W tym czasie będzie dochodziło do dalszego wzrostu odsetek. Ty z kolei będziesz się zmagać ze stresem, licząc na to, że do końca danego roku kalendarzowego czy innego terminu wierzyciel nie podejmie czynności, które przerwałyby bieg przedawnienia.
Ważne! Przedawnienie nie następuje automatycznie. Dłużnik musi się powołać na jego wystąpienie w trakcie postępowania sądowego.
Przedawnienie zaległych należności u komornika – czy jest możliwe?
Jak wygląda przedawnienie długu osoby zadłużonej u komornika? Jeśli sprawa trafiła do sądu i został nadany tytuł egzekucyjny z klauzulą wykonalności, nie ma możliwości przedawnienia po upływie określonego terminu. Dług jest poddany procesowi komorniczemu. Podczas niego bieg ulega zawieszeniu.
Z tego powodu przedawnienie u komornika nie jest możliwe. Kiedy sprawa zostanie skierowana na drogę sądową, jest już zwykle za późno na polubowne rozwiązanie. Warto zatem wcześniej dojść do porozumienia z wierzycielem. Może to zaoszczędzić sporo kłopotów.
Gdzie sprawdzić, czy dług jest przedawniony?
Wbrew pozorom to nie jest takie proste. Jeśli na bieżąco nie kontrolujesz swoich należności np. w rejestrze dłużników, możesz nie wiedzieć, czy Twój dług uległ przedawnieniu. Musisz bowiem wiedzieć, od kiedy biegnie termin przedawnienia czy w jakiej sytuacji termin przedawnienia przypada na koniec roku kalendarzowego lub na inny dzień.
Jednym ze sposobów na to, by sprawdzić, czy dług jest przedawniony, jest przejrzenie zawartych umów. Informacji na temat zadłużenia można również szukać w rejestrach takich jak BIK czy BIG.
Czy można dochodzić przedawnionego długu?
Jeśli dług się przedawni, dłużnik w dalszym ciągu może uregulować zobowiązanie. Co jednak ważne, nikt nie może go do tego zmusić, np. uruchamiając postępowanie windykacyjne.
Jest to dobra wiadomość dla dłużników, ale zła dla wierzycieli.
Co zatem można zrobić, kiedy dług uległ przedawnieniu, a chcesz odzyskać swoją należność? W przypadku osób fizycznych zostają jedynie polubowne próby.
Podsumowanie
Przedawnienie długu oznacza, że po upływie określonego czasu wierzyciel traci możliwość jego dochodzenia. Dotyczy to wyłącznie roszczeń majątkowych – np. kredytów, czynszów, mandatów czy zobowiązań podatkowych – i zazwyczaj następuje po 3, 5 lub 6 latach, w zależności od rodzaju długu. Przedawnienie nie następuje automatycznie. Dłużnik musi się na nie powołać, a bieg terminu może zostać przerwany m.in. przez działania wierzyciela lub ugodę. Niektóre długi, zwłaszcza te egzekwowane przez komornika, nie ulegają przedawnieniu, ponieważ termin zostaje zawieszony. W związku z tym nie warto wyłącznie liczyć na upływ czasu w kontekście swoich roszczeń. Lepiej wcześniej porozumieć się z wierzycielem.
Formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego
