Renta chorobowa nie zawsze oznacza całkowity zakaz pracy. W wielu przypadkach osoby pobierające świadczenie mogą legalnie dorabiać, a nawet pracować na pełny etat. Ważne są jednak warunki wynikające z rodzaju renty, orzeczenia ZUS i obowiązujących limitów przychodów. Czy i na jakich zasadach można pracować, będąc na rencie z tytułu niezdolności do pracy? Podpowiadamy.
Czym jest renta chorobowa i komu przysługuje?
Potoczne wyrażenie ”renta chorobowa” to określenie świadczenia wypłacanego przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, z tytułu niezdolności do pracy. Przysługuje ono osobie, która z powodu choroby lub urazu utraciła zdolność do wykonywania pracy zarobkowej. Rozróżnia się:
- całkowitą niezdolność do pracy – gdy nie można wykonywać żadnej pracy zarobkowej;
- częściową niezdolność do pracy – gdy nie można wykonywać pracy zgodnej z kwalifikacjami, ale jest możliwa inna aktywność zawodowa.
ZUS przyznaje rentę z tytułu niezdolności do pracy na podstawie orzeczenia lekarza orzecznika, uwzględniając stan zdrowia i dokumentację medyczną.
Renta a zatrudnienie – czy to się wyklucza?
Rencista może pracować bez utraty prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale musi pamiętać o określonych warunkach.
W przypadku świadczenia z tytułu częściowej niezdolności do pracy praca zarobkowa jest dozwolona – pod warunkiem że nie pogarsza stanu zdrowia i nie koliduje z orzeczeniem ZUS.
Z kolei przy całkowitej niezdolności do pracy osoba pobierające rentę teoretycznie nie powinna się podejmować żadnej pracy. Jednak w praktyce możliwe są wyjątki – np. prace bardzo lekkie lub zdalne, jeśli nie naruszają zaleceń zdrowotnych.
Z raportu ZUS wynika, że średnia wysokość renty i emerytury wzrosła o około 12% w porównaniu z 2023 rokiem. Mimo to wciąż wiele osób chce dorobić do renty. Powodami są m.in. wysokie koszty życia.
Czy na rencie można pracować na cały etat?
Tak, można pracować na rencie nawet na cały etat, ale zależy to od rodzaju renty.
- Osoba z częściową niezdolnością do pracy może formalnie pracować na pełny etat – o ile jej stan zdrowia to umożliwia, a obowiązki są dostosowane do ograniczeń, np. w zakładzie pracy chronionej.
- W przypadku renty z tytułu całkowitej niezdolności pełny etat budzi już większe zastrzeżenia – może zostać potraktowany przez ZUS jako sygnał, że wypłacanie świadczenia nie jest już zasadne.
Źródła dochodów a wpływ na świadczenie
Do dochodów wpływających na rentę zaliczają się:
- umowa o pracę,
- umowa zlecenie,
- działalność gospodarcza,
- zasiłki (chorobowe, macierzyńskie, opiekuńcze).
Nie wpływają na nią natomiast dochody z wynajmu prywatnego, praw autorskich czy świadczeń socjalnych.
Obowiązek informowania ZUS o zatrudnieniu
Rencista musi zgłosić podjęcie pracy do ZUS w ciągu 7 dni od jej rozpoczęcia. Co roku, do końca lutego, należy także przekazać informację o zarobkach za poprzedni rok. Niedopełnienie tych obowiązków może skutkować zwrotem nienależnie pobranej renty lub karą.
Jak bezpiecznie dorabiać do renty?
Najważniejsze jest to, by pilnować limitów przychodu, które określają, czy renta będzie wypłacana w pełnej wysokości, zmniejszona, czy zawieszona.
Pierwszy próg to 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – jego przekroczenie skutkuje zmniejszeniem renty z tytułu niezdolności do pracy. Zmniejszenie to jest proporcjonalne, ale nie może przekroczyć ustawowo określonego limitu (maksymalnie 24% kwoty bazowej dla emerytury lub renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy).
Drugi próg to 130% przeciętnego wynagrodzenia – po jego przekroczeniu renta zostaje zawieszona na dany miesiąc.
Trzeba też dostosować rodzaj pracy do orzeczenia lekarskiego. Warto rozważyć zatrudnienie na część etatu, aby lepiej kontrolować dochody. Należy też być gotowym na kontrolę lekarską z ZUS – praca na cały etat przy rencie może skutkować ponownym badaniem zdolności do pracy.
Podsumowanie
Praca na rencie chorobowej jest możliwa, także w pełnym wymiarze, ale tylko przy spełnieniu określonych warunków. Duże znaczenie w tym aspekcie mają rodzaj niezdolności do pracy i limity dochodów. Przed podjęciem zatrudnienia warto upewnić się, że nie naruszasz obowiązujących zasad i nie narażasz się na utratę świadczenia.
FAQ
Czy praca zdalna jest traktowana tak samo, jak stacjonarna w kontekście renty?
Tak. Praca zdalna również wlicza się do przychodu i podlega takim samym zasadom. Znaczenie ma nie miejsce wykonywania zleconych zadań, a forma zatrudnienia i osiągane dochody.
Jak długo mogę pracować bez ryzyka zawieszenia świadczenia?
Do momentu, gdy miesięczne przychody nie wynoszą więcej niż 130% przeciętnego wynagrodzenia. Po przekroczeniu tej kwoty renta zostaje zawieszona do czasu zmniejszenia dochodów z pracy i innych źródeł.
Formularz informacyjny dotyczący kredytu konsumenckiego
