Zastrzeżenie numeru PESEL to sposób na ochronę przed wyłudzeniami i kradzieżą tożsamości. Coraz więcej osób decyduje się na ten krok, szczególnie po medialnych doniesieniach o fałszywych kredytach zaciąganych na cudze dane. Ale co, jeśli nie pamiętasz, czy już masz zastrzeżone dane? Jak sprawdzić, czy numer PESEL jest zastrzeżony?
Zastrzeżenie PESEL-u – co to daje?
Zastrzeżenie PESEL-u jest regulowane m.in. przez ustawę z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości. Polega na wprowadzeniu do centralnego rejestru informacji, że nie życzysz sobie, aby ktokolwiek używał Twojego numeru do zawierania umów o charakterze finansowym – np. kredytowych, pożyczkowych czy ratalnych.
Instytucje (takie jak banki, firmy pożyczkowe, operatorzy komórkowi) są zobowiązane sprawdzić status PESEL-u przed podpisaniem umowy. Jeśli numer PESEL jest zastrzeżony, nie mogą udzielić np. pożyczki bez dodatkowej weryfikacji. To skuteczna tarcza chroniąca przed wyłudzeniami. Nawet jeśli ktoś zdobędzie Twoje dane, nie będzie mógł ich użyć w łatwy sposób do zaciągnięcia zobowiązania.
Kiedy zastrzeżony PESEL jest problemem?
Choć zastrzeżenie PESEL-u to dobry krok w kontekście bezpieczeństwa, w niektórych sytuacjach może być przeszkodą. Przykładowo:
- chcesz wziąć kredyt lub pożyczkę, a Twój numer PESEL jest zastrzeżony, więc bank odrzuca wniosek;
- kupujesz coś na raty, system automatycznie blokuje transakcję;
- zawierasz umowę z operatorem – pojawia się problem z weryfikacją;
- chcesz dokonać czynności z udziałem rejenta, a notariusze muszą sprawdzać numer PESEL w rejestrze zastrzeżeń.
W takich przypadkach musisz czasowo cofnąć zastrzeżenie numeru, żeby umożliwić zawarcie umowy. Później możesz ponownie zastrzec PESEL.
Ważne! Od 1 czerwca 2024 roku obowiązują obostrzenia. Jeśli masz zastrzeżony PESEL i chcesz wypłacić w placówce banku więcej gotówki, niż wynosi kwota trzykrotności minimalnego wynagrodzenia, transakcja zostanie wstrzymana na 12 godzin. Nawet jeśli cofniesz zastrzeżenie, wypłata gotówki ponad limit i tak będzie możliwa dopiero po upływie tego czasu. To dodatkowe zabezpieczenie przed wyłudzeniami – zwłaszcza metodą „na wnuczka” czy „na policjanta”.
Jak sprawdzić, czy numer PESEL jest zastrzeżony krok po kroku
Możesz sprawdzić całkowicie online, czy Twój numer PESEL jest zastrzeżony. Potrzebujesz profilu zaufanego, e-dowodu lub aplikacji mObywatel. Jak to zrobić krok po kroku?
- Wejdź na stronę Portal Gov.pl i zaloguj się na swoje konto obywatela.
- Wybierz usługę Zastrzeż PESEL (można też znaleźć przez wyszukiwarkę na stronie).
- Po zalogowaniu zobaczysz aktualny status Twojego numeru – zastrzeżony lub niezastrzeżony.
- Jeśli PESEL jest zastrzeżony, możesz sprawdzić także datę ostatniej zmiany i historię operacji.
Cały proces trwa dosłownie minutę. Jeśli nie masz jeszcze konta z profilem zaufanym, możesz je założyć np. przez bankowość elektroniczną – większość dużych banków w Polsce oferuje taką opcję. Możesz też udać się w tym celu do urzędu gminy.
Jak cofnąć zastrzeżenie numeru PESEL?
Cofnięcie zastrzeżenia PESEL-u jest równie proste, jak jego aktywacja. Wystarczy:
- zalogować się na swoje konto obywatela przez Portal Gov.pl;
- wejść w zakładkę Zastrzeż PESEL;
- kliknąć przycisk Cofnij zastrzeżenie – system zapyta, czy na pewno chcesz to zrobić;
- potwierdzić swoją decyzję – zastrzeżenie zostanie cofnięte natychmiast.
W każdej chwili możesz zastrzec numer ponownie. Warto pamiętać, że zmiana statusu nie zawsze jest widoczna od razu, a zwykle dopiero po około 30 minutach lub nawet 12 godzinach.
Podsumowanie
Możesz zastrzec swój numer PESEL, aby skutecznie chronić się przed oszustami. Jeśli nie pamiętasz, czy czynność została już zrealizowana, możesz to szybko sprawdzić. Wystarczy profil zaufany obsługiwany przez Ministerstwo Cyfryzacji i kilka kliknięć w Internecie.
FAQ: pytania i odpowiedzi
Czy zastrzeżenie numeru PESEL jest płatne?
Jeśli zdecydujesz się zastrzec PESEL czy cofnąć tę czynność, nie poniesiesz z tego tytułu kosztów. Usługi są bezpłatne.
Czy muszę osobiście iść do urzędu, żeby zastrzec PESEL?
Nie. Cały proces można przeprowadzić online przez Portal Gov.pl. Wystarczy profil zaufany, e-dowód lub aplikacja mObywatel.
Jak często mogę zmieniać status zastrzeżenia PESEL?
Nie ma ograniczeń. Możesz zastrzegać i cofać zastrzeżenie dowolną liczbę razy.